Türkçe Rap'in bir numaralı ismi Ceza iki yıllık aradan sonra 3. solo albümü ''Yerli Plaka''yı piyasaya sürdü. Ses telleriyle ilgili yaşadığı problem nedeniyle çıkışı sürekli ertelenen Yerli Plaka'da en sevilen şarkı “Gelsin hayat bildiği gibi” oldu. EMI etiketiyle Türkiye dışında da satışa sunulan albümün çıkış parçası Yerli Plaka'nın klibi bu günlerde sık sık MTV'de yayımlanıyor.
Hiç unutmam, orta son ya da lisenin ilk senesini okurken elden ele dolaşan bir kasette iki genç rap söylüyordu. O güne kadar Cartel ve birkaç “Alamancı”dan başkasını bilmeyenler büyük bir zevkle dinlemişti o kaydı. Yeraltı Operasyonu'ndan kulaklarımızın aşina olduğu Ceza ve Fuchs'un sesiydi kasetteki. O kasetten hemen sonra, 1999'da Meclis-i âlâ İstanbul çıktı piyasaya. İngilizce rap hepimize baygınlık vermişken yine aynı ikili “İstanbul” isimli şarkılarıyla ''Türkçe Rap de olur muymuş?'' sorumuzu cevaplıyordu.
Nefret grubunun 2001'de çıkan Anahtar albümü 2006'da neler olacağının ipuçlarını veriyordu dinleyicilere. Fuchs askere gittikten sonra, Ceza solo çalışmalar üzerine yoğunlaştı ve Med Cezir'i piyasaya sürdü. Albüm, onun tek başına da başarılı olabileceğini göstermişti. Artık ya sadece müzik yapacaktı, ya da o âna kadar olduğu gibi müziği elektrik işçiliği ile birlikte yürütecekti. Sonunda müziğe daha fazla zaman ayırmayı seçti ve tamamen Rap üzerine yoğunlaştı. Solo çalışmaya başlaması ''Acaba?” sorusunu doğurduysa da, tereddüt kısa sürdü. Artık yaptığı her şarkı hayranları tarafından ezberleniyor, gençler aralarında Ceza kadar hızlı söyleyebilmek için yarışmalar yapıyordu.
15-20 Kişilik Konserler…
Nefret'i, dolayısıyla da Ceza'yı en başından beri takip edenlerin kolayca hatırlayabileceği gibi, ilk konserlerde izleyici sayısı 15–20 kişi kadardı. Med Cezir albümünün yayımlanması sonrasındaki turnenin ilk konserine de 200 kadar dinleyici gelmişti. Bu, 2002'de Türkiye'de verilen bir rap konseri için epeyce yüksek bir rakamdı. Katılımcı sayısı on binlerle ifade edilen festivaller, binlerce kişinin gittiği konserler Ceza ve dinleyiciler için bugün normal görünüyor, fakat o yıllarda böyle şeyler hayal bile edilemezdi. Ceza, konser öncesi yurtdışında bir festivale katılmış ve hepimize oradakilerin selamlarını iletmişti. Bu selama verilen karşılıkta buruk bir tad vardı, çünkü Ceza’nın yurtdışında konserini binlerce kişi izlerken, Türkiye'deki ilgi 100'lü sayılarda kalıyordu. Ama bina yavaş yavaş inşa ediliyordu. Hayranları, ilginin azlığına üzülse de, ustabaşı Ceza memnundu ve en yukarıya tırmanacağına emindi. Med Cezir albümü sonrasında Türkiye'nin hemen her yerinde müzisyen arkadaşlarıyla konser verdi. Cem Hakko, ''Türkçe Rap televizyonda yayımlanamaz'' demişti ama birçok kanal rotasyonu kuvvetli olmasa da Türkçe rap klipleri gösteriyordu. MTV’nin şu günlerde Yerli Plaka klibini yayımladığını da unutmayalım; Ceza World Chart Express'e 6. sıradan girdi çünkü!
Sözcüklerden Mermi Yapmak…
Kelimeleri hızlıca telaffuz edip, sözcüklerden mermi yapmak ve ağzı makineli tüfek gibi kullanabilmek aslında çok zor. Bu şekilde rap yapanlara uzun süre ''Ne diyo ya bu?'' şeklinde yaklaşıldığı, breakdance yapanların ''satanist'' oldukları gerekçesiyle kovalandığı, Akmar Pasajı'nın metalcilerinin ''satanist avı'' adı altında emniyete götürüldüğü bir ülkede Ceza'nın kişiliğinden ödün vermeden, kliplerinde dansöz oynatmadan geldiği nokta çok önemli. Ceza, 2004 yılında Popstar, Pop İdol gibi yarışmaları kiminin şaşkınlıkla, kiminin zevk alarak izlediği günlerde çıkardığı albümünün adını ''Rapstar'' koymuştu. Kimileri albümün adına takılıp, onu “star” ilan etseler ya da Ceza’nın kendisini “star” ilan ettiğini sansalar da aslında onun amacı star enflasyonunu ti’ye almaktı:
“Limuzin, bol para, süper modeller, hem popüler hem sansasyonel, hımmm boşver abi kalsın!
İyi ki bir pop star olmadın, birdenbire kendini bozacaktın
İçki sınırsız etmiş arsız, bunu ben bilemem sen bulacaksın!
Her biri birbiri ardına hırgür, vır vır her gün dayanamadım
Eskiden erkekmiş tanıyamadım, siz bize getirin biz karalayalım
Dikkat et bu rap'in faslı bu, mikrop kapma dilim paslı bu
Patlak clublar beni kastı bu
Çatlak seslere suikasttı bu”
Rapstar, Med Cezir'e göre çok daha sert politik mesajlar içeriyordu. ''Neyim Var Ki''de ''ahmak olmasaydın insan, tüm zaferler dostça kazanılırdı'' derken, Savaş Çocukları isimli parçada ''pardon şu camı kapatalım / bu çok soğuk bir dünya napalım biz / bir patron üşümüş orta doğu'dan yakıt alın / iyice kanı da akıtalım ki izimiz olsun, kahrolun!'' diyordu.
Zamanla rap müzik de ehlileştirildi. Eskiden barlar, kadınlar, uyuşturucu partilerinden bahseden rap’çilerin olacağı söylenseydi büyük ihtimalle güler geçerdik, şu an ise durum ortada...
Böyle bir ortamda Ceza en zor olanı seçti: Önce Türkiye'nin sorunlarına, daha sonra da dünyanın haline kafa yordu. Albümünü yayınlatabilmek için beklerken yapımcılardan gelen ''şuraya davul, şuraya zil, klipe de dansöz koyalım'' tekliflerini kabul etseydi, belki çok daha önceden şöhret basamaklarını tırmanırdı ama “etkisiz eleman” olarak…
Plaka “Yerli” Olana Kadar…
Son üç yılına bakıldığında, Ceza'nın kat ettiği yol çok daha net anlaşılıyor. Bu süre içinde İsveçli rap grubu Fjarde Varlden, Candan Erçetin, Mercan Dede, Sezen Aksu, Massive Töne, Tech N9ne ve daha birçok önemli isimle düet yaptı. Albümü yeni çıktığı halde şu an yayınlanmayan 20 yeni şarkısı var.
Başarıları, müziğini dinleyenleri mutlu etse de, tepkilerini ısrarla devam ettirenler de var. Ceza’nın onlara birkaç sözü var:
''Türkiye'de her konuda olduğu gibi cahillik, özenti, insanların birbirlerini çekememesi ve önyargılar yüzünden böyle şeyler ortaya çıkıyor. Biz kendi yaptığımız parçalarımızda, söylemlerimizde, röportajlarımızda yeni yetişen nesle ve gençlere bunu yapmamaları için öğütler vermeye çalışıyoruz. Benim gibi rap yapmayan, rock yapan arkadaşlarımız da aynı şekilde… Birçok arkadaşım var bu camiadan ve diğer camialardan. Aramız çok iyi hepsiyle. Manga'yla, Duman'la, Mor ve Ötesi'yle… Ve çok sağlam müzisyenler, gruplar. Ama kitlelerin birbirlerine bu şekilde davranmaları hayatta yapabilecekleri, o enerjilerini dışa vurabilecekleri başka hiçbir şeylerinin olmaması ve dediğim gibi önyargıları yüzünden…”
Yerli Plaka'dan sonraki ilk konser gerçekleştiğinde albüm çıkalı henüz bir hafta olmuştu. Fakat insanlar ''Gelsin Hayat Bildiği Gibi''yi ezbere söylüyordu. Ceza, konser sonrasında o ânı şöyle anlatmıştı: ''İnsanların ilk dinlediği andan itibaren hep beğeneceklerini düşünmüştüm, hissedebileceklerini düşünmüştüm. Benimle aynı havayı soluyup, aynı problemleri yaşamış, aynı dertleri çekmiş olan insanların, bizi daha çok dinleyen insanların aynı şeyleri hissedeceğini düşündüm. Pek şaşırmadım açıkçası. Çok fazla duygulandım. O nakaratı söylerken ağlayacaktım neredeyse.''
Beyaz Perdenin ''Ceza''sı…
Hayranları uzun zamandır Ceza'nın bir sinema filminde oynayıp oynamayacağını merak ediyor. Ceza'nın hayatı Leman dergisinde karikatür dizisi oldu. “Üstüne üstlük Pardon” filmi için çekilen klipte oynadı. Diğer kliplerinden, sahneye hâkimiyetinden ve kameralar karşısındaki halinden ''Sinema filminde rol alsa harika olmaz mıydı?'' sorusu sıkça sorulur oldu. ''Fırsat buldukça film izlerim. Hevesim de vardır. Sokak yaşantısını, şehir hayatını anlatan bir filmde oynayabilirim. Şu an iki ayrı yerle görüşmelerim sürüyor. Onların kafasındaki projelerden birisi, benim hayat hikâyemle ilgili. Bir tanesi de rap’le ilgili. Ortasını bulacağız bir şekilde inşallah'' şeklindeki açıklamalarından, Ceza'nın kısa bir süre sonra beyaz perdede görünmesinin yüksek bir ihtimal olduğunu anlayabiliriz.
Çok sayıda insan merak ediyor: ''Ceza ne kadar devam edecek?'' Rap müzik ya bu, gençlikle özdeşleştiriliyor. Eminem dahi 30'lu basamakları gördü ve artık müziği bırakıp, prodüktör olarak müzik piyasasında bulunmak istiyor. Ceza ise ''Enerjim sağlam, gidebildiğim yere kadar gideceğim” diyor.
SÖYLEŞİ / CEZA
ABD karşıtları da diktatör eğilimli
İsrail’e, Filistin’e, Irak'a gidip konser verebileceğinizi söylemiştiniz…
Daha önce İsrail'den, Ürdün'den konser vermem için teklif almıştım. Savaş başlamıştı, çok sıcak zamanlardı. Barış için konser vermemi istemişlerdi. Ben tabii ki ''seve seve gelirim'' demiştim. Fakat savaşın başlaması ve sıcaklaşması nedeniyle oralarda sorunlar çıkınca iptal oldu, gidemedik. Benim için müziğimin ve benim bir sınırım yok. Ben istendiğim her yere giderim. Fakat Jay-Z, Amerika'dan Diyarbakır'da patlayan bombayı gerekçe göstererek gelmedi. İnsanların bu işi ne kadar gönlünden yaptığının göstergesidir bu.
Konser verirken size el hareketi yapanları affettiniz mi?
Affetmek tanrıya mahsustur. Üzüldüm sadece, ama kendimi de çok güçlü hissettim o anda. Bazı insanlar indirmeye çalıştılar. Daha sonra çoğaldılar. Çoğu insan orada ağlar, sahneyi terk edebilirdi. Orada ne kadar üzülsem de, daha güçlü hissettim kendimi. Çünkü orada benim için gelen insanları gördüm, benim için el sallayan insanları gördüm. Belirli şeyleri paylaşan insanları gördüm. Bir şekilde müzik dinlemeye gelen, eğlenmeye gelen insanları gördüm. Festivallerin özgürlük ve barış için yapıldığını bilen insanları gördüm çünkü orada. Yani orada hayvan olanların haricinde bunlar da vardı ve bu beni çok mutlu etti. Ben genelde negatif tarafına bakıyorum işlerin. Eleştirilere kulak asarak ilerliyorum, ama dediğim gibi iyi olan şeyler de çok fazla.
Orhan Gencebay’la birlikte verdiğiniz bir söyleşide, Gencebay, ''70'li yıllarda Led Zeppelin'in kendisinden etkilendiğini'' söylemişti. Siz de rap'e uzak müzik türlerinden etkileniyor musunuz?
Benim müzik dinlemeyi sevmemin sebebi rock idi. Benim babam evde dinlerdi Led Zeppelin’i. Orhan Gencebay, Scorpions, Jimi Hendrix'in ''Purple Haze'' single’ini dinleyerek büyüdüm. Hepsi benim için çok önemliydi. Bunları pikaba koyup dinlemek, o sound'u hissetmek, müziği hissetmek çok güzeldi. Ama rap'i duyduktan sonra daha farklı bakmaya başladım. Her tarz müzikten etkilenebilirim. Bu etnik müzik de olabilir, rock sound'u da olabilir. Önemli olan, benim hissetmem ve beğenmemdir.
Onno Tunç Tribute albümünde Şinanay'ı yorumladınız. Neden bu parçayı seçtiniz?
Sezen Aksu'yla bir iş yaptık son albümde. O da benden rica etti katkıda bulunmamı, ben de seve seve kabul ettim. Onna Tunç Türk müziğinde saygı gösterilen, geçmişi olan bir sanatçı. Bana tüm parçalarını verdi Sezen Aksu. Başta “Sen Ağlama” olmak üzere bildiğimiz en baba parçalarını dinledim. Daha sonra bunlardan birini seçmemi istedi. Ben de Şinanay'ı seçtim. Çünkü şehir hayatı var, mecaziyet var, dadaizm var. Müslüman'ı, Yahudi'si, Alevi'si, Rum'u var. Yaşadığımız dünyaya politik mesajları olduğu için, ben de Şinanay'ı seçtim.
Üç yıldır Eurovision'a İngilizce şarkılarla katılmamız hakkında ne düşünüyorsunuz?
Tercih meselesi olarak görüyorum. Müzik evrenseldir. Önemli olan insanlara hissettirdiğimizdir. Ama tabii ki bir insan rüya görebildiği dilde, düşündüğü dilde, hayal ettiği dilde müzik yaparsa daha iyi hissedebilir ve hissettirebilir insanlara. İyi İngilizce biliyorsanız, gerçekten anlayarak İngilizce konuşabiliyor, müzik yapabiliyorsanız İngilizce şarkı yapabilirsiniz.
Politikacıları hedef alan ''Komedyenler İş Başında'' isimli bir şarkınız var. Bütün politikacıları böyle mi görüyorsunuz?
Dünyadaki politikacıların çoğu öyle... Fundamental'in albümünün İngiltere'de çıkarılmaması için bayağı uğraştılar. Public Enemy'e karşı da ABD tavır aldı. Her dönem olmuştur bu. Müzisyenler kitleleri, insanları arkalarından sürüklemeye başladıktan sonra rahatsız olan insanlar olmuştur. Böyle olayların özellikle de demokrat geçinen ülkelerde yaşanması üzücü.
George Bush ve ABD'ye karşı çok sert söylemleriniz var. Peki Hugo Chavez, Fidel Castro, Mahmud Ahmedinejad gibi ABD politikalarına karşı çıkanlar hakkında ne düşünüyorsunuz?
Onların yaptıkları da pek iç açıcı işler değil. Nükleer bir tehdit altında dünya... O insanlar da diktatör yapıya sahip. O yüzden onlar da Amerika gibi güçlenseler dünyaya farklı bir sistem getireceklerini düşünmüyorum. O insanların daha farklı düşüncelere sahip olduğuna eminim. Bizim görmediğimiz, bilmediğimiz birçok şey var. Tabii, gazetelerin yazdığına, televizyonların anlattığına inanıyor insanlar. Gerçek dünyayı maalesef yaşayamıyoruz. George Bush değil aslında olay. Amerika'nın kendi devletinden kaynaklanıyor sorun. Bush'un yerine başka biri olsa da her şey aynen devam edecek sonuçta. George Bush bir maşa sadece...
ABD karşıtı tüm liderleri diktatör olarak mı görüyorsunuz?
Yok, tabii ki diktatör gibi görmüyorum hepsini, ama amaç savaşmak yani. Onlar için öncelikli olan savaşmak. Her zaman yaptıkları açıklamalarda, insanlara verdikleri mesajlarda, hep böyle bir durum var. Birbirleriyle savaşmak istiyorlar.
Tehdit ediliyorlar sonuçta...
Bütün dünya, hepimiz tehdit altındayız. İran'ın bir nükleer savaşa girmesi ya da başka bir ülkenin savaşa girmesi herkesi etkiliyor. Zaten savaşa girmediğimiz halde ekonomi çökmüş gibi Türkiye'de ve dünyada her alanda problem var. Bir de düşün Türkiye'de böyle bir şey olsa... Kesinlikle hepimiz tehdit altındayız.
Ceza Fan’dan Gelen Sorular
Ceza'nın resmi sitesi Ceza-Fan.Com, Türkiye'nin en büyük fan sitesi. Keza dünyanın sayılı fan sitelerinden biri… 150 bine yakın üyesinin bulunduğu siteye Japonya, Meksika, Kazakistan'ın da aralarında bulunduğu birçok ülkeden giriliyor. Nokta bu üyelerden rica etti, Ceza'ya sordular…
Ceza, gençlik yıllarında büyük zorluklar yaşamış, sıkıntılar çekmiş. Eğer o yıllar böyle geçmeseydi, Ceza bu noktada olur muydu? (Okan Duvarcı)
Şu an bulunduğum yere o yılları yaşayarak geldim. Yaşadığım, hayatımda gördüğüm olaylar beni etkiledi. Ama bir daha dünyaya gelip rahat bir şekilde yaşarsam, ondan sonra daha farklı düşünebilirim. Şu an bir karşılaştırma yapamıyorum, burada olur muydum, olamaz mıydım, diye...
Algıyı öze sindiriyorsunuz, çok derin sözleriniz var. Sizce müzik ne kadar derin olmalı? (Erhan Ceylan)
Müziği yapanın tercih meselesidir ne kadar derin olacağı. Kendi içindeki kapasite yani... Bunun bir sınırı yok açıkçası. Bir şeyi siz anlarsınız, kimse anlamaz ya da herkes anlar. Değişkendir. Pek konuşamam ne kadar derin olduğuyla ilgili. Müziğin de böyle bir forma sokulması yanlış olur. Her yaptığınız parçada farklı bir şey anlatıyorsunuz sonuçta.
Birçok sanatçıyla düet yaptınız. Bu düetlerin olduğu bir albüm yapmayı düşünüyor musunuz? (Caner Canbek)
Düşünüyorum. İleride yaparsam, adı ''Ceza ve Arkadaşları'' olacak. Şu an düet yaptığım arkadaşlar var, daha yapım aşamasında... Bittiği halde hâlâ yayımlanmayan çalışmalarımız var. İleride müzisyen arkadaşlarımla düetlerim olacak.
Nokta Dergisi
Röportaj: Alaz Kuseyri
Fotoğraf: Güliz Vural
Mesaj Sayısı
Konu: Geldi CEZA bilDİĞİ gibi (nokta dergisi...) 
Salı Haz. 03, 2008 6:54 pm
